Monday, December 10, 2007

umut sarikaya vs peder zickler

Umut Sarikaya diye bir adam var. Bir de peder zickler var, pustun teki. hehe. yok yok, saka. Kendisi bir karakter. Yazarin kafasinda canlandirdigi eksi sözlük sahnesinde oyununu oynamaya baslayip sonra baska sahnelerde arz-i endam eden bir tip.

Umut Sarikaya, mizah dergisi okuyan ve okumaya l-manyak'la ve sonraki spin-off dergilerle baslayan genclerin begendigi bir yazar/cizer.

Peder Zickler de tamamen hayal ürünü bir nevi alter ego. Aslinda, eksi sözlük'teki entryleri giren peder zickler, yazarinin günlük izlenimlerinden faydalanip tepki cekecek olay ve durumlari kendine göre elestiriyormus gibi yapan ve aldigi tepkilerle büyüyen bir canavar. ayni enflasyon canavari gibi. hic bu enflasyon canavarini gören var mi? sanmiyorum, en azindan ben veya benim tanidigim kimse görmemis. hayal ürünü bir canavar, bir o kadar da gercek aslinda.

Bir de eksi sözlük'te popüler olmasina etki eden entrylerinin yanisira yazarin nick'i oldugu icin farkli yazilar, hikayeler yazan peder zickler var. Meshur "Bim'de eski sevgiliyle karsilasmak" entry'sini, film ve müzik yorumu filan iceren ve aktüaliteyle ilgili entry'leri giren peder zickler var. Görüldügü üzere, peder zickler de kendi icinde pederciklere ayriliyor. Simdi bahsedecegim Peder Zickler, hikaye yazan peder zickler'dir, belirtmis olayim.

Eksi Sözlük'teki peder zickler karakteri, en önemli amacina ulasti. Yazarina belli bir fayda sagladi gercek hayatta. Bunun disinda, eksi sözlük'te, interneti gercek sanip, hayati kaciran tipler tarafindan cogu zaman kötü sekilde elestirildi bu karakter. Aldigi tepkilerle daha da büyüdü, sonra da kendine bir hayran kitlesi edindi az cok. Bu hayran kitlesi, Umut Sarikaya'nin hayran kitlesiyle de kesisiyor.

Ayrica, Umut Sarikaya'yi severek ve ilgiyle takip edenlerden 1) peder zickler'i tanimayanlar ve 2) peder zickler'den nefret edenler ve/veya haz etmeyenler var. Bir kisim Umut Sarikaya taraftari da peder zickler'in onu taklit ettigini düsünüyor. Bazisi "Bim'de eski sevgiliyle karsilasmak" hikayesinin Umut Sarikaya'ya ait oldugunu iddia ediyor mesela.

Edebiyatta olsun, müzikte, sinemada ve sanatin her dalinda esinlenme, ilham alma ve taklit etme vardir. Fakat "peder zickler Umut Sarikaya'yi taklit ediyor, onun gibi olmaya calisiyor" diyenlerin bilgi birikiminden süphe ederim. Üsluplari bazi yönlerden birbirini andiriyor olabilir. Ama hangi ürün tamamen orijinal olabilir ki?

Sayisiz yazar var kitabi basilmis olan. Bir sürü müzisyen, oyuncu, yönetmen, ressam, heykeltiras vs. var. Bunlar elbette ki kendisinden önce ayni isi yapmis olanlari okuyarak, inceleyerek, izleyerek ve dinleyerek kendi tarzlarini olusturacaklar. Yoksa su ana kadar yazilmis her hikaye tamamen ve her yönden birbirinden farkli midir? Böyle bir sey mümkün müdür?

"Peder Zickler, Umut Sarikaya'yi taklit ediyor" diyen birisi, hikayecilikten, mizahtan anlamiyordur. Anladigi da simdiye kadar okudugu 3-5 mizah dergisinden ( o da herkes okuyor diye kendisi alip okumustur, ortamlarda millete karikatür anlatip prim yapmak icin) ve ilkokul ve ortaokulda zorla okutturuldugu kitaplardan ibarettir.

Ayni türde yayinlanan örnegin ondan fazla yazarin kitabi okundugunda hepsinin türün ilk örneklerinden birseyler aldigi görülebilir. Bu alinan özellikler yazarlarin ikisinde veya daha fazlasinda ortaksa, yazarlarin birbirini taklit ettigi veya taklit etmeye calistigi anlamina gelmez.

Umut Sarikaya ve Peder Zickler de iki ayri hikaye yazaridir. Yazi türleri benziyor diye birini taklitcilik ve dahi plagiarizmle itham etmek ya safliktir ya da kötü niyetli birinin adiligidir.

Konuyla ilgili bir de bu yazi var okunmasi elzem.

Önemli sonuc : Bir kisi ve/veya kurumu herhangi bir seyle ilgili suclamadan/ tenkit etmeden önce bir daha düsünün ve söyleyeceginizden emin olun.

2 comments:

Anonymous said...

öyle olmadığını ispatlamak için sunduğunuz "hangi ürün tamamen orijinal olabilir ki?" argümanı bizi gerçekten bu konuda ikna etti.

aftermath said...

bu yaziyi yazmamin üstünden bayagi zaman gecti, artik ne 'eksi sözlük'ü, ne de umut sarikaya'yi takip ediyorum. bundan sonra da tekrar ilgimi cekebilecegini sanmiyorum. yorum icin tesekkürler fakat bu yaziyi da tekrar okuyacak ve konuyu hatirlayip, üstünde düsünüp bir cevap verecek ilgim kalmadi.